ESPAS (UZAM, DERİNLİK)

ESPAS (uzam, derinlik)

Resmin biçimsel tasarımı çizgilerin, biçimlerin, renklerin, tonların, doku özelliklerinin anlatımcı bir düzen içinde bir araya getirilmesiyle oluşur. Bir duyguyu, uyumu, gerilimi ya da mekân, hacim, hareket, ışık gibi görsel kavramları yansıtmada, içerikten çok renk ve biçimin ilişkisi önem kazanır. Resmin kompozisyon elemanları içinde –nesneler, formlar ve biçimler arasında -bırakılması gereken anlamlı boşluklara ESPAS denir. Espas, Boşluktaki nesnelerin, formların ve biçimlerin birbirlerine göre ön-arka plan ilişkisidir. Resimsel üçüncü boyutu getirir.

Espas deyimi, plastik sanatlarda olduğu gibi grafik tasarımda da kullanılan bir terimdir. Özellikle de grafikte tipografide bahsi geçer. Bırakılan uygun boşluklar ile yazı karakterlerinin etkisi arttırılıp, azaltılabilir.

Örnek: Alfabemizde 29 adet harf bulunmaktadır. Bu harfler kendi aralarında 3 e bölünür küçük harfler, normal harfler, büyük harfler;

B-C-Ç-D-G-Ğ-H-J-K-L-N-O-Ö-P-R-S-Ş-U-Ü-V-Y-Z (normal harflerdir)

E-F-T-L harfleri küçük harflerdir. (ayakları diğer harflerden daha kısadır.)

M-A ise büyük harflerdir.(Ayakları normal harflere göre büyüktür)

I - İ harflerinde, bacak kalınlıklarına göre ölçü verilir.


Yani, Espas harf aralarındaki boşlukları düzenlemektir. Düzenlemeyi yaparken şunlara dikkat etmeliyiz:


AMASYA yazısını ele alalım, ilk espas A ile M arasındadır; dikkat edilirse M harfinin sol tarafı düzdür. ama A harfinin sağ tarafı açılıdır. Kenarları düz olan iki harf arasında sıkışmayı önlemek için boşluk bırakılır.
Extended(geniş) yapılı karakterler olan A ile S arasına bakarsak Y harfinin ve A harfinin yanları düz değildir ve yan yana geldiklerinde ikisinin de geniş harf boşlukları belirgindir. A harfini mümkün olduğunca S harfinin yanına çekerek boşluğu azaltmamız gerekir.

Aynı şekilde Y ile A arasındaki boşluk espasın sınırlarını zorlamaktadır. Bu durumda müdahale edip iki harf arasında boşluk bırakmayıp iki harfi birbirinin içine sokmak gerekir.

Benzer harfleri şöyle sıralayabiliriz: LA - AY - LT - KA - KY...

Normal metinlerde çok fazla göze çarpmasalar da, başlıklarda dikkat edilmelidir.